Anticiperen op het onbekende - Energietransitie i.r.t. Crisisbeheersing
Vanuit de ambitie om klimaatneutraal te opereren, moeten veel nieuwe technologieën ontwikkeld en geïmplementeerd worden. Enerzijds betreft dit de aanleg van zonnepanelen, buurtbatterijen en waterstoftankstations, anderzijds de import, het gebruik en het transport van vele megatonnen aan waterstofequivalenten. Het veilig faciliteren van deze ontwikkelingen kent vier dilemma’s en uitdagingen.
Dat stelt Vincent van der Vlies (managing consultant bij Berenschot) auteur van het Whitepaper Energietransitie en Veiligheid: ‘Anticiperen op het onbekende’. Het Whitepaper is tot stand gekomen in opdracht van het DCC-IenW en bedoelt om de kennis op het gebied van de energietransitie bij de collega’s in de crisisorganisatie van IenW verder op te bouwen.
Aan de hand van vier uitdagingen schetst het Whitepaper waar de crisisorganisatie IenW bij crises op het gebied van waterstofrijke energiedragers rekening mee dient te houden. Ten eerste betreft het de balans tussen het belang van energietransitie én het belang van veiligheid. Alle omgang met gevaarlijke stoffen is per definitie gebonden aan een grote kans op incidenten en crises. Elke nalatigheid, of het nu een lekkage of klein incident is of een grote ramp, kan leiden tot een verlies van de maatschappelijke license to operate van de stoffen die gepaard gaan met de energietransitie.
Ten tweede wordt de beleidsmatige trackrecord op het gebied van veiligheid aangehaald. De vraag of doeltreffend risicobeheersingsbeleid afdoende is; echter blijkt vaak dat wat op papier goed in elkaar zit in de praktijk niet goed geregeld blijkt te zijn. Bij crises worden deze punten vaak extra prominent uitgelicht en dient de crisisorganisatie zich bewust van te zijn. Ten derde wordt bevestigd dat de trackrecord op gebied van incidenten- en crisisbeheersing door hulpdiensten in de veiligheidsregio en andere crisispartners in de basis goed op orde is. Incidenten met gevaarlijke stoffen vergen echt wel iets meer dan andere typen incidenten, omdat deze minder gebruikelijk zijn en potentieel catastrofaal. In het verleden is gebleken dat andere (private) partijen nodig waren om bij incidenten te helpen. Ten vierde uit de auteur zijn zorgen over de beperkte kennis van het vakgebied bij organisaties in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin. Overheden lopen grotendeels achter de ontwikkelingen van de markt aan en over de gehele linie zijn er te weinig arbeidskrachten die kennis over energietransitie én veiligheid hebben.
Beleidsplan Crisisbeheersing IenW 2022-2026
De ontwikkeling van deze whitepaper is gefinancierd door het DCC-IenW vanuit haar verantwoordelijkheid om de crisisorganisatie van IenW te prepareren middels kennisopbouw, Planvorming en OTO-activiteiten. Eerder dit jaar is het meerjarige Beleidsplan Crisisbeheersing IenW 2022-2026 verschenen. Hierin is aandacht voor de kennisopbouw en het creëren van bewustwording over de eventuele veiligheidsrisico’s die gepaard gaan met de energietransitie en de implicaties op crisisbeheersing. Te denken valt aan de veiligheidseffecten van stromen waterstofrijke energiedragers, zoals waterstof zelf en ammoniak, wat dit betekent voor IenW als departement en de crisispartners van DCC IenW, en welke bestuurlijke aspecten en risico’s daarmee gepaard gaan met betrekking tot crisisbeheersing.