Jaaroverzicht 2021: een overzicht van crises en rampen
Elk jaar staat het DCC-IenW voor nieuwe uitdagingen op het gebied van crisisbeheersing. Van calamiteiten op het spoor, de weg of op het water tot cybercrisis of extreme weersomstandigheden, elk incident dat de beleidsdomeinen van IenW kan raken is anders. Toch hebben ze één ding gemeen: een crisis komt vrijwel altijd onverwachts.
Het Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing publiceert zijn jaaroverzicht 2021 met een terugblik op de crises en ontwikkelingen en de rol van het DCC-IenW
Kwetsbaarheid Log4j
Het DCC-IenW vierde zijn 10-jarig jubileum - de samenvoeging van de crisisorganisaties van voormalig VROM en voormalig VenW - op 1 april 2022 met een gebakje tijdens een cyberoefening met de Coördinatiegroep. Hoewel dit een oefening was, was in 2021 toch echt sprake van een dreigende cybercrisis. In december werd een kwetsbaarheid gevonden in de softwaretool Log4j, die wereldwijd in enorm veel applicaties wordt gebruikt. Crisismanager Mark den Hollander: ‘Op het moment dat er misbruik wordt gemaakt van de kwetsbaarheid, kan dat grote consequenties hebben en het risico van de veiligheidsissues bleek lastig in te schatten. Daarom werd deze situatie gekenschetst als een onzekerheidscrisis. Tegelijkertijd stonden we stonden voor een andere uitdaging: organisaties moesten zorgen voor voldoende cybercapaciteit. Het Nationaal Cyber Security Centrum verwachtte een toename van kwaadwillende activiteiten in aanloop naar de feestdagen, met een mogelijke piek tijdens de kerstvakantieperiode. Door verlof en andere factoren was het een uitdaging om de capaciteit te borgen. Gelukkig was er geen sprake van grote hacks in Nederland’.
Hevige regenval en hoogwater Limburg
De grootste crisis vond al eerder in het jaar plaats: hevige neerslag in combinatie met extreem hoog water leidde in juli tot een ramp in Limburg. Zoals iedere week begon de bewuste week in juli met het maandagse weerbriefing met het KNMI. Heeft het weer mogelijk impact op de wegen, of op het spoor? In eerste instantie niet. ‘Maar naarmate de dagdelen verstreken, bleek de neerslag in Limburg heftiger te zijn en kwamen er hoogwaterstanden én een piek vanuit de rivieren bij,’ vertelt crisismanager Fatma Aytekin. ‘De samenkomst van al deze factoren zorgde dat alles in een stroomversnelling kwam. Het was hectisch en dynamisch en meerdere DCC-collega’s werden ingeschakeld voor extra hulp. Het Landelijk Crisis Management Systeem werd ingezet om informatie te delen met de netwerkpartners. ‘Breed en tijdig toegang hebben tot elkaars informatie is van belang. Dit aandachtspunt wordt meegenomen in de evaluaties’.
Extreem weer: sneeuwjacht
Ook code rood door sneeuwjacht in het hele land op zondag 7 februari was bijzonder. Dit zeldzame weersverschijnsel is zeer belemmerend voor het wegverkeer, openbaar vervoer en vliegverkeer. De situatie raakte ook het piketteam zelf: ‘Je moet als piketteam bij elkaar zitten, maar hoe komen we zondag op kantoor als de wegen en het spoor niet begaanbaar zijn door sneeuwjacht?’ vertelt crisismanager Sylvia van Eijnatten. Toen het piketteam zondagochtend na een hele expeditie door de sneeuw te voet op kantoor aankwam, begon de hectische werkdag. ‘We kregen van de crisispartners honderden meldingen van storingen en incidenten binnen. Daarnaast kwamen er interessante maatschappelijke vraagstukken bij kijken zoals de opening van de scholen op maandag. Toen hebben we contact gehad met OCW, want moet je dat wel willen met de sneeuwoverlast?’ Van Eijnatten: ‘Deze crisis was breder dan IenW. Dat maakte deze crisis ander dan anders’.
Beleidsplan 2022-2026
Naast de crises in 2021 zijn er ook ontwikkelingen op het gebied van crisismanagement. Hoofd DCC-IenW Edith Kuijper: ‘We willen stappen zetten op het gebied van informatiemanagement, om onze actuele beelden breed te kunnen delen met het crisisnetwerk. Daarnaast is ons beleidsplan voor 2022-2026 is inmiddels zo goed als klaar. Intensiever accountmanagement is een van de hoofdpunten, omdat het belangrijk is om het contact met al onze partijen te blijven onderhouden. Netwerkmanagement blijft een van onze topprioriteiten: crisismanagement ís tenslotte netwerkmanagement’.